Hoe bepaal je de koopprijs van een bedrijf
Hoe wordt de prijs van een bedrijf bepaald?
In de praktijk zijn er allerlei methodes om de prijs van een bedrijf te bepalen. Sommige zijn gebaseerd op vuistregels en sommige zijn ook wetenschappelijk onderbouwd. Een artikel zoals dit leent zich niet voor een technische behandeling. Daar zijn veel goede boeken over geschreven en de praktijk is divers. Wij willen echter vanuit de praktijk enkele tips geven wanneer de waarde van een bedrijf wordt bepaald.
Om te beginnen willen we aangeven dat de waarde van een bedrijf niet gelijk is aan de prijs die een koper ervoor wil betalen. Dit is vaak ook een kwestie van onderhandelen. Er is een tegengesteld belang. Een koper zal een zo laag mogelijk bedrag willen betalen en een verkoper zal een zo hoog mogelijk bedrag willen ontvangen.
Simpelweg is de prijs die een koper wil betalen opgebouwd uit drie componenten. Deze componenten zijn:
- de waarde van het bedrijf zelf zoals bepaald door de koper
- de synergievoordelen
- de strategievoordelen
Deze hebben we hieronder uitgewerkt
Zelfstandige waarde van het bedrijf
Bij het behandelen van de waarde van een bedrijf is een waarschuwing op zijn plaats. De bepaling van de waarde is geen exacte wetenschap. Er zijn allerlei waarderingsmethoden zoals de intrinsieke waardemethode, de rentabiliteitswaarde methode en combinaties daarvan en ook de DCF-methode. Al deze methodes leiden tot een andere waarde. Zelfs wanneer uitgegaan wordt van dezelfde methode dan zijn er nog veel variabelen die anders kunnen worden beoordeeld en waardoor de waarde van het bedrijf sterk kan afwijken.
Alle methodes geven echter wel aan dat een koper liever € 1 nu wil bezitten dan de toezegging om deze over een jaar te ontvangen. Met andere woorden € 1 over een jaar heeft minder waarde dan € 1 nu. Hoeveel minder hangt af van het risico dat de koper denkt te lopen dat in de tussentijd die € 1 niet volledig wordt ontvangen en de gemiste opbrengst, omdat de koper de € 1 nu niet heeft. Bij waarderingen van ondernemingen noemen we dit de disconteringsfactor.
In de professionele markt is de waarde van een bedrijf platgezegd gebaseerd op de hoeveelheid geld die met de koop van de onderneming in de toekomst kan worden verkregen. Deze wordt contant gemaakt tegen de gekozen disconteringsfactor.
Er wordt dus voornamelijk naar de toekomst gekeken. Het is lastig om de toekomst te voorspellen. Soms wordt gemakshalve uitgegaan van de veronderstelling dat de toekomst gelijk zal zijn aan een gemiddelde van de afgelopen jaren. Dat lijkt redelijk, echter is risicovol. Namelijk er wordt daarmee verondersteld dat alle factoren die tot de betreffende uitkomsten hebben geleid ook in de toekomst gelijk zullen zijn. Denk daarbij aan de onderhoudskosten van het machinepark, afspraken met leveranciers en klanten, beschikbaarheid en kosten van personeel, mate van concurrentie, ontwikkelingen in de markt, etc. Waardering is daarom voornamelijk een kwestie van het uiteenrafelen van de variabelen die van belang zijn voor het bedrijf en een inschatting van risico’s.
Bij traditionele bedrijven in stabiele markten is het risico vaak kleiner en bij innoverende start-up bedrijven is het risico vaak het grootst.
Synergievoordeel
Met synergievoordelen die een koper denkt te behalen doelen wij op kostenbesparingen die het gevolg zijn van de koop.
Een voorbeeld is een bedrijf waar overcapaciteit is die geheel of gedeeltelijk wordt ingevuld als gevolg van de koop van een ander bedrijf. Het is eenvoudig te begrijpen dat de kostprijs van een product dat wordt geproduceerd op een machine die maar voor 50% benut wordt zal dalen als er door een koop van een andere onderneming twee keer zoveel geproduceerd gaat worden. De vaste kosten kunnen dan namelijk worden verdeeld over meerdere producten en alleen de variabele kosten zullen stijgen. Het synergievoordeel is het verschil in dekking van de vaste kosten dat ontstaat door de hogere productie en ook de daling van de variabele kosten doordat de koper betere inkoopcondities kan bedingen bij zijn leveranciers door de stijging van de productie.
Echter, overcapaciteit betreft niet alleen machines die voor 50% worden benut. Er zijn ook bedrijven die een grote holding hebben opgetuigd met allerlei ondersteunende diensten die nodig zijn om de leiding te kunnen geven aan de bedrijfsactiviteiten. Vaak is daar capaciteit beschikbaar die benut kan worden om leiding te geven aan meer bedrijven of bedrijfsactiviteiten. Maar dit geldt ook voor ondernemingen die inkopers, vertegenwoordigers of vestigingen hebben die kunnen worden gecombineerd waardoor kosten worden bespaard. De koper zal waarschijnlijk een extra premie willen betalen voor de synergievoordelen die hij kan behalen boven op de prijs die hij anders zou willen betalen als deze synergievoordelen er niet zouden zijn.
Strategievoordelen
Onder strategievoordelen die een koper denkt te behalen als koper van het bedrijf verstaan we een versnelling, het wegnemen van een risico of het behalen van een strategische doelstelling van de koper.
Een goed voorbeeld is het buitenlandse bedrijf dat in Nederland een vestiging wil hebben, omdat deze daar verkoopkansen ziet. Het buitenlandse bedrijf kan overwegen om zelf een bedrijf op te richten en de juiste werknemers te zoeken die de vertegenwoordiging kunnen verzorgen. Het bedrijf kan er ook voor kiezen om een ander bedrijf dat actief is in dezelfde branche over te nemen in Nederland. Vaak beschikt het Nederlandse bedrijf al over bekwame werknemers en daarnaast over een netwerk om producten te verkopen. Deze buitenlandse koper zal waarschijnlijk een strategische premie betalen boven op de prijs die hij anders zou willen betalen als deze strategievoordelen er niet zouden zijn.
Conclusie
Zoals aangegeven in de introductie is dit artikel bedoeld om de factoren te benoemen die van belang zijn bij een waardering van een bedrijf en het bepalen van de prijs die een koper zal willen betalen.
Voor een verkoper is het van belang dat deze het te verkopen bedrijf zelf goed kent en weet welke kopers extra zouden willen betalen voor de onderneming. Dit kunnen bedrijven zijn die een synergievoordeel kunnen behalen of die een strategische premie willen betalen. Mits voldoende gestimuleerd zullen deze kopers bereid zijn om een gedeelte van hun voordeel af te staan aan de verkoper door een hogere prijs te bieden dan de waarde van de onderneming.
We hebben uitgelegd dat de waardering van een onderneming voornamelijk neerkomt op een risico-inschatting. Voor een verkoper is het dus van belang om de te verkopen onderneming zo transparant mogelijk te presenteren en alle risico’s te onderbouwen. Ook de veronderstellingen die de verkoper hanteert bij de vooruitzichten van de toekomst dienen transparant te worden gepresenteerd. De verkoper kan dan de koper vragen hier al rekening mee te houden bij zijn bieding. Belangrijker nog voor het proces, de koper zal, wanneer de verkoper zich goed heeft voorbereid, gedurende het proces geen verrassingen meer hebben op basis waarvan hij moet overwegen de prijs te verlagen.
Meer weten?
Wilt u weten wat de waarde van uw bedrijf is of wilt u de waarde van een door u te kopen bedrijf laten bepalen? Neem CONTACT met ons op.